رنگ
امروزه اهمیت رنگ ها در زندگی افراد بر کسی پوشیده نیست. از تاثیرات رنگ نشیمن خانه گرفته تا افزایش فروش محصولات خوش رنگ که همگی از اهمیت جایگاه رنگ‌ها در زندگی روزمره ما خبر می‌دهد. از آنجا که رنگ یکی از ارکان اصلی در انتقال پیام به شمار می‌رود، قطعا پیام‌ها و تصاویری در ذهن ما ماندگارتر خواهند بود که از لحاظ بصری مورد پسند ما قرار بگیرند.
در اصل رنگ پدیده‌ای ذهنی است و درک مغز انسان از امواج با طول موج‌های مختلف می‌باشد. در تمامی انواع ارتباطات غیر کلامی، رنگ یکی از سریعترین روش های انتقال پیام می باشد.
رنگ به شدت با تمام احساسات آدمی در ارتباط است و با تحریک آن، باعث ایجاد افکار و حالات گوناگونی مانند خوشحالی، تکامل، زیبایی و … می‌شود. در مجموع روانشناسی کاربردی رنگ ها به شما کمک میکند که از رنگ ها استفاده بهینه ای کرده و به راحتی بتوانید از ترکیب آنها محیط پیرامون خود را زیبا تر کنید!
واژگان پایه در رنگ
- رنگمایه (Hue): رنگمایه و رنگ هم معنی هستند و می توانند به جای هم استفاده شوند. قرمز، زرد و آبی رنگ‌های پایه و اصلی را تشکیل می‌دهند. سبز، نارنجی و بنفش رنگ های ثانویه هستند و رنگ های سری سوم، مخلوط رنگ‌های سری اول و دوم هستند.
- شدت رنگ (Saturation): قدرت یک رنگ با کلمه «شدت» یا «کروما (chroma)» بیان می شود که عبارت است از چگونگی ترکیب کم یا زیاد رنگ خاکستری با سایر رنگ ها. یک رنگ در خالص ترین حالت خود، در حداکثر ترین کرومای خود قرار دارد. این رنگ ها با اسم‌های خالص، درخشان و روشن شناخته می‌شوند. هرچه یک رنگ خاکستری یا خنثی تر باشد، شدت یا کرومای آن نیز کمتر است. رنگ‌ها با شدت پایین با نام‌های نرم، لطیف و کمرنگ شناخته می‌شوند.
- ارزش رنگ (Value): روشنی یا تاریکی یک رنگ، ارزش رنگی نامیده می‌شود. ارزش‌های روشن تر، ته‌رنگ (Tint) نامیده می‌شوند و ارزش‌های تاریک تر، سایه ها (Shades) هستند. ارزش‌های میانه نیز با عنوان درجه متوسط (Midtone) شناخته می‌شوند.
در ادامه، به معرفی رنگ‌های مرئی می پردازیم و روانشناسی کاربردی رنگ ها را بررسی می‌کنیم.
روانشناسی کاربردی رنگ ها
قرمز: سرزنده، مهیّج، محرک
تون های گرم به عنوان رنگ‌های مهیّج شناخته شده اند. به خصوص که قرمز بیشترین هیجان را در انسان ایجاد می کند. رنگ قرمز در بدن شما به صورت ناخود آگاه آدرنالین آزاد میکند و این هورمون باعث تنفس بیشتر و سریع ترمی شود و فشار خون، ضربان قلب و نبض را افزایش می‌دهد.
این واکنش‌ها روانی هستند و ما کنترلی روی این تاثیرات نداریم. در نتیجه رنگ قرمز همواره برای ایجاد هیجان و انرژی مضاعف بسیار مؤثر است. قرمز انتخابی بی‌نظیر برای محصولات گران قیمت مانند اتومبیل می باشد.
صورتی: رمانتیک، جوان، شیرین
بسته به شدت آن، رنگ صورتی تغییرات روحی گوناگونی را بوجود می‌آورد. در مبحث روانشناسی کاربردی رنگ ها، رنگ صورتی بسیار انرژیک، جوان و مهیج است، اما در مقایسه با قرمز دوام کمتری دارد و از چشم زودتر می‌گذرد.
صورتی پر طروات از رنگ های محبوب صنعت آرایشی است. همچنین صورتی را رنگی با طعم شیرین و خوشبو می‌شناسند که حتما برای شما یادآور محصولاتی مانند عطر و خوراکی های خوشبو است. همچنین از دیگر برداشت‌های رنگ صورتی می‌توان به مفهوم «سلامتی» اشاره کرد. صورتی روی هر پس زمینه‌ی دیگری می تواند نمایانگر یک گرمای دلچسب باشد و موجب شود تا آن رنگ سالم‌تر به نظر بیاید.
نارنجی: انرژی زا، دوستانه، با نشاط
به لحاظ دما، نارنجی داغ‌ترین رنگ در میان رنگ‌هاست. رنگی که همواره تداعی گلبرگ های پاییز و شعاع پرتوهای خورشید است. رنگی بازیگوش (سرزنده)، اجتماعی، شاد و کودکانه است که بیشتر برای کودکان ۳ تا ۶ سال و نوجوانان توصیه می‌شود.
نارنجی شامل مقداری قرمز نمایشی است که با مقداری زرد طناز ترکیب شده است. رنگ مورد علاقه افرادی که در قلب خودشان جوان هستند.
نارنجی نیز مانند قرمز و زرد، روی سیستم اعصاب انسان تاثیرگذار است، چون اشتهای انسان را تحریک میکند. رنگ نارنجی به شکل عجیبی با رایحه میوه جات آمیخته است و به همین دلیل است که نام «نارنجی» را با خود یدک می‌کشد.
رستوران های فست فود از بزرگترین مصرف‌کنندگان رنگ نارنجی هستند. زیرا با ترکیب نارنجی و قرمز، در آنِ واحد اشتهای شما را افزایش می‌دهند.
تحقیقات نشان داده است که ترکیبات روشن‌تر نارنجی مانند رنگ هلو، زرد آلو، مرجان و هندوانه، محبوبترین کلمات و رنگ‌های ارتباطی می‌باشند.
قابل دسترس بودن حس این رنگ‌ها (مانند جذابیت لمس پوست رویی یک هلو که شما را وادار میکند آن را در دست گرفته و لمس کنید) بر محبوبیت آنها افزوده است.
تونالیته‌های هلویی مربوط به دپارتمان های سلامتی، مراکز خدمات غذایی و بسته بندی خوراکی‌ها هستند، زیرا همیشه تداعی گرخوشمزگی اند. همچنین از نارنجی در سالن های زیبایی و آرایشی نیز استفاده می گردد.
زرد: درخشان، گرمابخش، بشاش
در تمامی جوامع و فرهنگ‌ها، زرد نمایانگر شکوه، جلال و گرمای خورشید است. طلوع خورشید را مجسم می‌سازد و نماد روشنایی و گرماست. در روانشناسی کاربردی رنگ ها نیز همین اصل وجود دارد.
زرد مهم‌ترین رنگ برای استفاده در مراکز خرید یا برای مراکز نمایش است، زیرا یک رنگ انرژیک و جذب کننده نگاه است. زیرا چشم، رنگ زرد را قبل از توجه به سایر رنگ ها می‌بیند. علیرغم باقی رنگ ها که با غلیظ شدن، تیره تر می‌شوند، زرد هرچه غلیظ‌تر شود، روشن‌ترمی‌شود! زرد و زرد لیمویی، رنگ‌هایی شاد هستند که بیانگر خوشمزگیخ وردنی‌هایی مانند موز یا شیرینی هایی با طعم مرکبات می باشد و نمونه خوبی برای استفاده در غذاخوری ها و یا طرح بالای میز غذاخوری ها می باشد.
همچنین بخوانید: 7 نکته بسیار مهم برای انتخاب و نصب کاغذ دیواری
قهوه‌ای: بادوام، روستایی، سالم و بی خطر
تداعی کننده رنگ زمین و نماد پایداری می‌باشد. تونالیته های متفاوت این رنگ مانند آجری، برنزی (قهوه‌ای مایل به زرد)، خاکی و سفالی، به عنوان ریشه دار ترین و استوار ترین رنگ‌ها هستند.
زیرا به شکل اجتناب ناپذیری همواره با ذات زمین در ارتباط بوده اند. اخیرا رنگ قهوه‌ای به دلیل معروفیت نوشیدنی‌های خوش طعم برند اسپرسو و جذابیت چرم های خوشبو و زیبا در صنعت مد، بیش از گذشته توجه و احترام همگان را به خود جلب کرده است.
مردم در یک دکوراسیون داخلی با تم قهوه ای، احساس امنیت بیشتری می کنند. این احساس امنیت هم به واسطه یک واکنش حک شده در ذهن انسان است که به سال های غارنشینی بر می گردد.
آبی: آرام، خنک، قابل اعتماد
اقیانوس هیچ گاه ناپدید نمی‌شود و آسمان هیچ گاه فرو نمی‌افتد. رنگ آبی به دلیل ارتباط زیادی که با اقیانوس (آب) و آسمان دارد، به عنوان نمادی از ثبات در زندگی ما شناخته می‌شود.
وقتی رنگ آبی به خط دید ما وارد می‌شود، سیگنال‌هایی به مغز می‌رسد که ایجاد احساس آرامش می‌کنند.
حتما به یاد دارید که چند بانک یا موسسه مالی، رنگ آبی را به عنوان پس زمینه در تبلیغات خود استفاده کرده اند. همچنین انسان با حضور در یک محیط با دکوراسیون آبی، احساس آرامش کرده و تسکین می یابد و تجدید قوا می کند.
آبی رنگی عالی برای محیط هایی است که نیازمند تمرکز و آرامش هستند. مانند بیمارستان‌ها و اتاق‌های جراحی. آبی از جمله رنگ‌هایی است که ویژگی جنسیتی کمتری دارد و هم برای زنان و هم برای مردان خوشایند است.
سبز: طبیعی، تسکین دهنده، با طراوت
منشا این رنگ، طبیعت است و به همین دلیل سمبل تازگی و نشاط می باشد. وقتی چشمانتان را می‌بندید و به طبیعت به عنوان منبع طراوت و آرامش فکر می کنید، هزاران شاخ و برگ سبز در ذهن شما ایجاد می شود که در پس زمینه ای با گل ها و گیاهان تازه، شما را غرق در آرامش می کند.
در تمام طراحی‌ها و ترکیبات رنگی، سبز می تواند بیش از هر رنگ دیگری به عنوان رنگ خنثی مورد استفاده قرار گیرد. سبز های روشن نماد چمن تازه هستند.
سبز پر رنگ نیز کاج های بلند و مستحکم را در ذهن شما تداعی میکند. مردم در حضور این رنگ، احساس تازگی، آرامش و امنیت دارند. همانطور که آبی با حس اعتماد و اطمینان آمیخته است، سبز نیز تقریبا همین حالت را دارد.
به همین دلیل بر طبق روانشناسی کاربردی رنگ ها از سبز تیره نیز (رنگ پول های کاغذی) برای تبلیغات بانک و موسسات مالی استفاده می شود. زیتونی از ترکیبات دوست داشتنی رنگ سبز می‌باشد که پس از ترکیب با یک رنگ جالب و باکلاس به شدت خود را نشان خواهد داد.
بهترین رنگ سبزی که می تواند نزدیک یا اطراف محصولات غذایی استفاده شود، نوعی سبز سبزیجاتی مانند کاهو یا کلم بروکلی است، که البته این رنگ ها را در اطراف رستوران ها و مراکز خدمات غذایی حتما مشاهده کرده اید.
همچنین بخوانید: آینه های شگفت انگیز در طراحی دکوراسیون منزل
ارغوانی: شاهوار، معنوی، زیبا و مرموز
رنگی شکوهمند که در عین حال پیچیدگی و خلاقیت زیادی را در خود گنجانده است. ارغوانی هم رنگی متفکرانه است، هم شاهگونه. هم روحانی است و هم معما گونه. ترکیبی هوشمند از هیجان رنگ قرمز و آرامش رنگ آبی که استفاده از آن نیاز به احتیاط و دقت فراوانی دارد.
این رنگ یکی از نمادهای معنویت عصر جدید نیز می‌باشد. دارای حسی آینده گرا که به روز بودن را به شما القا می کند. افراد با فرهنگ و احساس اروپایی، رنگ ارغوانی را نماد محصولات بسیار با ارزش می شناسند.
حضور یک پس زمینه خاکستری می تواند پیچیدگی و لطافت بیشتری به ارغوانی ببخشد. همانطور که صورتی نسخه‌ی رنگ و رو رفته ی قرمز است، بنفش کمرنگ هم روی لطیف رنگ ارغوانی می باشد.
بُعدی احساسی و خاطره انگیز و اشرافی در این طیف رنگی وجود دارد. آراستگی و ظرافتی که در ارغوانی کمرنگ وجود دارد، طعم و بوی شیرینی را در ذهن تداعی می کند.
- رنگ خنثی: کلاسیک، همیشه نو، آرام
اگرچه یک رنگ آکروماتیک (بی‌رنگ) می‌باشد، اما ویژگی‌های آن شما را شگفت زده خواهد کرد.
تون های بی‌رنگ، مانند خاکستری مایل به قهوه‌ای (taupe) هنوز به لحاظ روانشاسی، نماد اعتماد و قابل اطمینان بودن هستند. خاکستری مایل به قهوه‌ای را با نام خاکستری بژ هم می‌شناسند.
بزرگترین نمادهای این تون های رنگی، مجسمه‌های عتیقه قدیمی، ساختمان‌ها و معابد کهن مانند اهرام ثلاثه مصر و سنگ‌های جبل الطارق هستند که در گذر زمان، بسیار بادوام به چشم می‌آیند. دوام، دائمی بودن و قابل اعتماد بودن، از ویژگی‌های اصلی این دسته خانواده رنگی می‌باشد.
رنگ های خنثی هیچوقت با سایر رنگ‌ها رقابت نمی‌کنند و به عنوان یک همراه برای رنگ‌های روشن جهت کاهش قدرت درخشندگی آنها استفاده می‌شوند.
سفید: پاک، خالص و سبک بال
سفید، تداعی کننده پاکی و سادگی است. چشم انسان رنگ سفید را یک رنگ درخشان می‌بیند. به همین دلیل است که از این رنگ در مراکز خرید یا بسته بندی محصولات به جهت ایجاد تمایز استفاده می‌کنند.
دلیل استفاده از رنگ سفید برای کالاهای مربوط به کودکان و محصولات بهداشتی، ایجاد احساس شفافیت و تمیزی می‌باشد. از لحاظ قوانین نور، سفید ترکیب تمام نورها می باشد.
اما از نگاه نقاشی (pigment) و روانشناسی کاربردی رنگ ها، رنگ سفید، رنگ غایب است. سفید خالص سمبل مینیمالیسم (کمینه گرایی) مطلق است، چون یک لوح سفید در برابر هر رنگی می‌تواند ایجاد تضاد کند.
رنگ‌های کرم متمایل به سفید ایجاد احساس دوستی می‌کنند و سفید وانیلی نیز حس نور، رایحه‌ها و طعم‌های خوشایند را القا میکند.
سیاه: قدرتمند، مرموز، کلاسیک و زیبا
مشکی با رمز و راز جادویی شب همراه است. قدرت رنگ سیاه در بسیاری از انواع محصولات سطح بالا و مد روز دیده می‌شود. مصرف کنندگان محصولات مشکی را قوی‌ترین، نمایشی‌ترین، چشم‌نوازترین و گرانترین محصولات می‌شناسند.
در بعضی فرهنگ ها رنگ سیاه نماد سوگواری بوده است که رفته رفته این رویکرد غم‌انگیز جای خود را به نگاهی مدرن و امروزی داده است.
این رنگ را با لیموزین های سیاه رنگ، کت و شلوار‌های مجلسی و گران‌قیمت و گرانیت های براق و لوکس می‌شناسند. البته اگر یک دست کت و شلوار سیاه را همراه با یک پیراهن سیاه بپوشید، مردم شما را شبیه به یکی از اعضای مافیا ببینند.
به همین دلیل است که هیچ تبلیغ یا نمادی به صورت کاملا سیاه نیست، چون احتمال می‌رود پیام غیر قانونی بودن را ارائه کند. اما مشکی هر کجا که باشد، پیام قدرت را انتقال می‌دهد.
تمایل و کشش یک هنرمندِ آفریننده، آن است که بشریت را در کنار پرتگاه متوقف کند. (پیکاسـو)